شنبه, 5 فروردین 1402

سبد خرید شما خالی است.

بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
  • خانه
  • خبر رسانی
    • گزارش هنری
    • اخبار هنری
    • نمایشگاه
    • فراخوان
    • کارگاه‌ها و کلاس‌ها
    • محصولات هنری
  • گفتگو و مقالات
    • نوشتاری
    • پادکست
    • تصویری
  • درسگفتارها
    • درسگفتارهای نوشتاری
      • نقاشی انتزاعی
    • درسگفتارهای تصویری
  • پرسه زنی
    • پرسه زنی در متون
    • پرسه زنی در فضای مجازی
    • پرسه زنی در مطبوعات
  • نقد و بررسی
    • نوشتاری
    • ویدئویی
  • نمایشگاه آنلاین
  • تلویزیون هنرآگه
  • معرفی هنرمندان/نويسندگان/فيلمسازان
  • محصولات فرهنگی-هنری
  • درباره ما
    • درباره ما
    • ارتباط با ما
  • خانه
  • خبر رسانی
    • گزارش هنری
    • اخبار هنری
    • نمایشگاه
    • فراخوان
    • کارگاه‌ها و کلاس‌ها
    • محصولات هنری
  • گفتگو و مقالات
    • نوشتاری
    • پادکست
    • تصویری
  • درسگفتارها
    • درسگفتارهای نوشتاری
      • نقاشی انتزاعی
    • درسگفتارهای تصویری
  • پرسه زنی
    • پرسه زنی در متون
    • پرسه زنی در فضای مجازی
    • پرسه زنی در مطبوعات
  • نقد و بررسی
    • نوشتاری
    • ویدئویی
  • نمایشگاه آنلاین
  • تلویزیون هنرآگه
  • معرفی هنرمندان/نويسندگان/فيلمسازان
  • محصولات فرهنگی-هنری
  • درباره ما
    • درباره ما
    • ارتباط با ما
بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
هنرآگه
بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
خانه گفتگو و مقالات

خط تسمه ایی به قلم منصور خانکه

22 دی , 1399
در گفتگو و مقالات, نوشتاری
173
0
خط تسمه ایی به قلم منصور خانکه

خط تسمه ایی

نویسنده : منصور خانکه

۱-این خط (که برای نام آن، بنده پیشنهاد «خط تسمه­ای» را می­دهم) دارای چند ویژگی مهم است مانند:

  •             متن­هایی (عموماً اسلامی و بعضاً مربوط به سایر ادیان مانند درِ ورودی کنیسه­ی حیّم تهران) را شامل می­شود که با تسمه­ی فلزی (flat bar) و با خم­کاری و جوش­کاری دستی (آهنگری غیرصنعتی) به دو شکل مشبک و غیرمشبک و به صورت یک خطی یا دو                خطی، که یک طرفِ خط، یک تسمه و سمت دیگر آن، تسمه­ی دیگری قرار دارد و وسط خطوط باز است، ساخته می­شوند.
  •           عموماً بر درِ آهنی ورودی منزل و مسجد و مرقد و گورستان و حسینیه و گرمابه و زورخانه بکار رفته و بکار می­رود.
  • در ایران در قالب­های نستعلیق، ثلث و نسخ یا نزدیک به این قالب­ها یا سایر قالب­ها (طراحی شخصی و سلیقه­ای) و با ترکیب­بندی­های ساده تا پیچیده و درهم تنیده دیده شده است.

۲- جستجوهای اینترنتی حدوداً ۴۰ ساعته­ برای یافتن عکس­های خط تسمه­ای یا مطالب مرتبط با آن، و با عنوان­های جورواجور، این آورده­ها را داشته است:

  •     سردرگمی در مورد نام موضوعی که می­خواهی جستجو کنی.
  • عکس­های درشت از این خط­ها بندرت در اینترنت وجود دارد. ضمن آن­که از این تعداد اندک عکس، باز تعداد اندک­تری یافت می­شوند که وضوح مناسبی داشته باشند و تار نباشند.
  • در معرفی مسجدی یا زیارتگاهی که این نوع خط بر در یا پنجره­ای از آن­ها دیده می­شود، به نظر می­رسد که عموماً وبسایت­های مختلف از روی دست هم کپی کرده­اند و عکس­های معمولی وبسایت اولی یا عکاس اولی را بازنشر کرده­اند!
  •       متأسفانه در معرفی مکان­های مرتبط، عموماً به این خط­ها توجه کمی شده است: یا عکس کج و کوله و تاری از آن­ها در وبسایت­ها هست یا اصلاً عکسی نیست. و تو تصادفی، یا از طریق عکسی که دوستی در دسترس گذاشته و/یا بعضاً وبسایت خارجی فهمیده­           ای که در چنین جایی چنین اثری وجود دارد.
  •      عموماً این آثار صنعتی- هنری، خاص ایران است ولی برای نمونه، بر روی درهای برخی کنیسه­ها در کشوری دیگر نیز دیده می­شود.
شاید برایتان جذاب باشد
خواندن در اُپرای اِسکالا(گفت‌وگوی آیدین آغداشلو؛ محمدرضا شریف زاده و فرید امین‌الاسلام درباره‌ی معاصر بودن در هنر-قسمت اول)

این قبیل آثار، عموماً فاقد امضاء هستند و بندرت دارای تاریخ.

۳-کیفیت اجرا

  • کیفیت اجرا به مهارت آهنگری در جوش­کاری و خم­کاری و دانش خوشنویسی و ابزار و سفارش­دهنده و احتمالاً مبلغ سفارش برگردد. در هر صورت به­دلیل محدودیت­های مختلف از جمله محدودیتی که خود مواد (تسمه­ی فلزی) ایجاد می­کند، یا سختیِ عملیاتِ خم­کاریِ دستیِ تسمه­ی فلزی و با توجه به عواملی که یاد شد، نمونه­ای از خط تسمه­ای که خیلی نزدیک به ضوابط مرسوم هر کدام از خط­های نستعلیق و نسخ و ثلث اجرا شده باشد، بنده ندیده­ام. که به نظر من این موضوع به معنای نازیبایی و عدم نوآوری در این آثار نیست. اگر برخی از خط­های تسمه­ای را بر اساس چند معیار مانند کیفیتِ عملیاتِ خم­کاری یا ترکیب­بندی به­گزین کنیم، می­بینیم که آهنگر، چطور آهن سخت را با دقت و حوصله و فکر تبدیل به فُرمی کرده است پُر از انحنای دلپذیر و باز چطور آن­ها را در یک ترکیب­بندی حساب شده و چشم­نواز نشانده است. ضمن آن­که مسئله­ی مهم اتصال فُرم­ها (حروف و کلمات) را به هم و به کادری که آن­ها را احاطه کرده، به­شکلی که این اتصالات خیلی به چشم نیایند و توی ذوق ببینده نخورد، نیز به خوبی حل کرده است. در خط تسمه­ای که عکس آن در پایین آمده، و مربوط به مسجد جامع همدان است، (تقریباً) از قطعه­ای به غیر از کلمه­ها و اِعراب به عنوان اتصال­دهنده استفاده نشده و کلمه­ها و اِعراب­گذاری­ها به هم­دیگر به­گونه­ای متصل شده­اند که احتمالاً کُل نوشته (به­غیر از چند مورد استثناء)، ابتدا پیش­مونتاژ شده (یک­پارچه و یک­تکه شده) و بعد به کادر مربوطه، جوش شده است. در این طراحی فشرده، یکی از نکات بسیار مهم آن است که برغم ویژگی یادشده، شکل نستعلیقی حروف، ترتیب کلمه­ها و جانمایی نقطه­ها و اِعراب­گذاری­ها و خوانایی متن، نیز به شکل درخشانی حفظ شده است! سه نمونه­ی دیگر از خلاقیت­های ظریف ولی مهم در این اثر عبارتند از:
  •  جسارت طراح و مجری اثر در استفاده از فقط یک نقطه­ی اتصال برای برخی از حروف و اِعراب­گذاری­ها: «الف» چسبیده به لامِ اولین «لا» ؛ «ضمه­» ی کلمه­ی «اللهُ» ؛ ۴ فتحه­ی آمده در بالای حرف «یاء» مربوط به «حصنی» ؛ «الف» کلمه­ی «عذابی»؛
  • ریخت اتصال فضای خالی داخل کاف از کلمه­ی «کلمه» به کلمه­ی مذکور؛
  • فُرمِ سمت راست در شروع عدد ۱ نستعلیق در ۱۳۳۹ که نقش اتصال­دهنده را به عددِ بعدی ایفا کرده است یا شروع کلمه­ی «شمسی» که در نگاه اول، تصور می­کنیم اولین دندانه­ی شین است، ولی جزء اضافی است که این کلمه را به کادر متصل می­کند.
شاید برایتان جذاب باشد
در باب لزوم استیتمنت، نویسنده:مرجان تاج الدینی

آفرین نه، صدها آفرین.

در پایان این بخش اضافه کنم که بهتر است این آثار را ببینیم و لذت ببریم؛ بدیهی است که افرادی که به حکم وظیفه­ی تخصصی یا علاقه، می­خواهند این نوع آثار را ارزیابی کیفی نمایند، به نظرم توجه به تمام جنبه­های ساخت سنتی خط­های تسمه­ای، که در بالا نیز به                برخی از آن­ها اشاره شد، ضروری است.

 

۴-برخی از مکان­های دارای این آثار (صرف نظر از کمیت و کیفیت خط­های تسمه­ای اجرا شده) که عکس آن­ها عموماً در اینترنت قابل دسترسی است:

  • شیراز: مسجد جامع عتیق
  • همدان: مسجد جامع
  • اراک: مسجد آقاسلطان؛ مسجد هزاوه­ئی­ها
  • قم: کتابخانه­ی آیت‌الله بروجردی؛ مدرسه­ی علمیه­ی معصومیه
  • مشهد: مسجد ظاهراً تخریب شده­ی تاریخی صاحب الزمان؛ حسینه قنادها؛ حمّام حاجی ابراهیم
  • سیرجان: مسجدالنبی؛ مسجد کلاه مال‌ها
  • رباط کریم: امام­زاده عماد
  • تهران: گورستان ظهیرالدوله؛ مسجد حاج شیخ عیسی لواسانی
  • گلپایگان: مسجد ارباب
  • قزوین: مسجد پنجه علی
  • آران و بیدگل: حسینیه­ی باغ علوی؛ مسجد محسنی؛ مسجد صاحب­الزمان؛ حسینیه­ی یزدان
  • کاشان: حسینیه درب باغ
  • سمنان: امامزاده علی بن جعفر و مسجد ولیعصر (ذکر شده در مصاحبه با آقای ابراهیم قدس­پور)
  • گرگان: مسجد جامع امام اعظم ابوحنیفه

 

۵-نام دو تن از استادکاران خط تسمه­ای

  • استاد محمد بیدگلی
  •  استاد ابراهیم قدس­ پور

 

مسجد عتیق شیراز

 

مسجد آقاسلطان اراک (دو دیتیل از دو پنجره)

 

حمّام حاجی ابراهیم مشهد

شاید برایتان جذاب باشد
بدن به مثابه دراماتورژی (نمایش پردازی) سیال: هنر اجرا ، بدنمندی و ادراک[۱] نویسنده: استفن دی بنِدتو[۲] مترجم:کیانا برومند

کنیسه ­ی حیّم تهران

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برچسب: خانکهخطمنصور خانکهنقاشی خط
اشتراک گذاری130توییت81اشتراک گذاری33
پست قبلی

فراخوان نمایشگاه هنرهاى تجسمى ترکیه استانبول

پست بعدی

درباره‌ی پنج تابلو از فریدا کالو / محمد روشن

مطالب مرتبط

مراسم آیینی کوسه گلین  در ایران و شباهت ها و تفاوت های آن با مراسم آیینی تیکوروزش در روستای موها در مجارستان
گفتگو و مقالات

مراسم آیینی کوسه گلین  در ایران و شباهت ها و تفاوت های آن با مراسم آیینی تیکوروزش در روستای موها در مجارستان

1401/10/29
گفتگو و مقالات

هنر به مثابه کنشگری، کنشگری به عنوان هنر

1401/09/17
زنان و نقاط عطف تاریخ ‫: زنان انقلاب ‫/ زنان جنگ
گفتگو و مقالات

زنان و نقاط عطف تاریخ ‫: زنان انقلاب ‫/ زنان جنگ

1401/08/08
پست بعدی
درباره‌ی پنج تابلو از فریدا کالو / محمد روشن

درباره‌ی پنج تابلو از فریدا کالو / محمد روشن

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جستجو در سایت

بدون نتیجه
نمایش همه نتایج

دسته بندی مطالب

  • اخبار هنری (17)
  • پرسه زنی (3)
  • پرسه زنی در فضای مجازی (3)
  • پرونده (1)
  • خبر رسانی (143)
  • درسگفتارها (7)
  • درسگفتارهای نوشتاری (7)
  • فراخوان (31)
  • کارگاه‌ها و کلاس‌ها (36)
  • گزارش هنری (4)
  • گفتگو و مقالات (36)
  • محصولات هنری (25)
  • معرفی هنرمندان/نويسندگان/فيلمسازان (8)
  • نقاشی انتزاعی (7)
  • نقد و بررسی (27)
  • نمایشگاه (28)
  • نوشتاری (15)
  • نوشتاری (35)
  • ویترین (4)
  • ویدئو آرت (1)
  • ویدئویی (7)

خبر رسانی

  • آثار این صفحه هنر دست می باشند و در قالب های تابلو و کارت پستال در ابعاد و رنگ مورد نظر شما ارائه میشود.

    آثار این صفحه هنر دست می باشند و در قالب های تابلو و کارت پستال در ابعاد و رنگ مورد نظر شما ارائه میشود.

  • “صد سال گل و مرغ”

    “صد سال گل و مرغ”

  • تا 50 درصد تخفیف نوروزی کلیه دوره های جامع و تکدرس

    تا 50 درصد تخفیف نوروزی کلیه دوره های جامع و تکدرس

  • وركشاپ دو روزه سراميك و نقاشي بر روي اجسام سراميكي  و پخت در كوره

    وركشاپ دو روزه سراميك و نقاشي بر روي اجسام سراميكي  و پخت در كوره

  • استحکام ، زیبایی ، کاربردی ، متریال خوب

    استحکام ، زیبایی ، کاربردی ، متریال خوب

اخبار هنری

  • “صد سال گل و مرغ”

    “صد سال گل و مرغ”

  • قابل توجه هنرمندان علاقمند به اقامت هنری

    قابل توجه هنرمندان علاقمند به اقامت هنری

  • بازخوانی تاریخ هنر از نگاه “نَخْشَب”

    بازخوانی تاریخ هنر از نگاه “نَخْشَب”

  • چشم پاینده مجموعه‌ای از جستارهای بارنز درباب نقاشی‌ها چاپ شد

    چشم پاینده مجموعه‌ای از جستارهای بارنز درباب نقاشی‌ها چاپ شد

  • اسامی شرکت کننده در نمایشگاه نبض هنر

اعلام وصول ارشاد

تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به ماه نامه هنرآگه می باشد|طراحی و اجرا:ایران دیزاین

بدون نتیجه
نمایش همه نتایج
  • خانه
  • خبر رسانی
    • گزارش هنری
    • اخبار هنری
    • نمایشگاه
    • فراخوان
    • کارگاه‌ها و کلاس‌ها
    • محصولات هنری
  • گفتگو و مقالات
    • نوشتاری
    • پادکست
    • تصویری
  • درسگفتارها
    • درسگفتارهای نوشتاری
      • نقاشی انتزاعی
    • درسگفتارهای تصویری
  • پرسه زنی
    • پرسه زنی در متون
    • پرسه زنی در فضای مجازی
    • پرسه زنی در مطبوعات
  • نقد و بررسی
    • نوشتاری
    • ویدئویی
  • نمایشگاه آنلاین
  • تلویزیون هنرآگه
  • معرفی هنرمندان/نويسندگان/فيلمسازان
  • محصولات فرهنگی-هنری
  • درباره ما
    • درباره ما
    • ارتباط با ما
  • ورود کاربر
  • ثبت نام
  • سبد خرید

تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به ماه نامه هنرآگه می باشد|طراحی و اجرا:ایران دیزاین

خوش آمدید!

به حساب خود وارد شوید

فراموشی رمز عبور ؟ ثبت نام

ساخت حساب کاربری!

فرم زیر را برای ثبت نام تکمیل نمایید

همه فیلد ها ضروری اند وارد شدن

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفاً ایمیل یا نام کاربری خود را جهت بازیابی رمز عبور وارد نمایید

وارد شدن